19.09.2012.
Neprofesionalni ili amaterski film predstavlja specifičnu vrstu sedme umjetnosti, u okviru koje pokretne slike nastaju pod „dirigentskom palicom“ kino-entuzijasta koji nemaju formalno filmsko obrazovanje i koji svoje scenarističke ideje prenose na celuloidnu traku samostalno ili kao članovi organizovanih kino-klubova.
Za razliku od profesionalnog filma, koji tek posljednjih deset godina doživljava određenu ekspanziju, amaterske pokretne slike u Banjoj Luci imaju tradiciju dugu punih sedam i po decenija. Počev od „Gradova i predjela Vrbaske banovine“, rodonačelnika neprofesionalnog filma na području Banje Luke, koji su (sada već daleke) 1937. godine snimili Spiridon Špiro Bocarić i Кarlo Deri, pa do današnjih dana, kroz istoriju amaterske kinematografije u najvećem gradu Republike Srpske prodefilovalo je tridesetak autora, koji su iza sebe ostavili zajednički legat od čak 162 igrana, dokumentarna i eksperimentalna ostvarenja, snimljena na filmskim formatima 16 mm, 2x8 mm i super 8 mm.
Već pomenuti Bocarić i Deri, zatim Aleksandar Bojko, Ismet Ibrišagić, Ljubinko Bato Smoljanović, Miljko Šindić, Jovan Babić, Slavko Podgorelec, Velimir Bojko, Slobodan Stanišić i Кamenko Muratagić, te Darko Aleksić, Ratko Кlarić, Edin Tahirović, Adem Кobašlić, Samir Hamzabegović i ostali snimili su svojim malim kamerama filmske zapise ogromne istorijske vrijednosti, ali i antologijska ostvarenja u žanru dokumentarnog i igranog filma, kojih se ne bi postidjele ni njihove kolege-profesionalci.
Tričetvrtvjekovno trajanje kinoamaterizma u Banjoj Luci treba da služi na čast i ponos “krajiške ljepotice“, ali je ovaj vid filmskog stvaralaštva i dalje potpuno nepoznat ovdašnjoj javnosti. Ostvarenja banjolučkih kinoamatera zaslužuju veliku pažnju, jer nekoliko hiljada metara celuloidne trake, koliko su snimili ti zaljubljenici u uski film, predstavlja neprocjenjivo kulturno blago i značajan - ali, nažalost, zaboravljen - dio istorije sedme umjetnosti u ovom gradu.
Autori: Nebojša Đumić i mr Božidar Došenović
Saradnja: Goran Barać, publicista iz Banje Luke
Izdavač: Pošte Srpske a.d. Banjaluka