eFilatelija

Početna ⋙ Godišnja izdanja 2015 ⋙Kulturno nasljeđe - vodenice⋙ Kulturno nasljedje - vodenice - FDC A

5 24150000 24150006 Kulturno nasljedje - vodenice - FDC A

Datum izdanja:	27.11.2015.
Kategorija:	Godišnja izdanja 2015
Masa:	0,0000 kg
Šifra artikla:	24150006
Bar kod:	409
Dostupnost:	Dostupno svugdje
Pregledan:	8418

Količina:

Dostupno
Cijena:
3,30 KM

Opis artikla:

Mljevenje žita bilo je potrebno od prve upotrebe žitarica za prehranu, još od postanka prvih poljoprivrednih zajednica. U mlađem kamenom dobu žito se mljelo ručno, uz pomoć dva kamena, donji kamen je bio udubljena ploča, a gornji okrugli kamen. 

Sa grčkom kolonizacijom obala sjevernog mediterana i njihovim uticajem na civilizaciju tadašnje varvarske Evrope dolazi do preuzimanja mnogih tehnoloških metoda, među ostalim i do usvajanja klasičnog žrvnja sa dva okrugla kamena sa ručkom za ručno mljevenje žita.

Uz taj jednostavan, priručni način mljevenja žita za ličnu upotrebu u domaćinstvu, već su stare civilizacije razvile mljevenje veće količine žita uz pomoć snage ljudi ili životinja, ali koristeći i vjetar a prije svega snagu vode.

Vodenica je mlin koji se pokreće snagom vode. Vodenice koje su se nalazile na rijekama nazivane su rekavicama a one koje su se nalazile na potocima nazivane su potočarama. Vodenica radi tako što voda udara u drveno kolo sa perima (kašikama) i ono se tada pokreće. Taj drveni točak okreće preko vretena gornji mlinski kamen u vodenici. Žito se stavlja u koš od dasaka. Na kamenu je čeketalo koje skakuće po kamenu i treska kutlaču na košu, iz koje izlazi žito koje kamen, okrećući se, melje. Brašno pada u sanduk ili mučnjak.

Autor: mr Božidar Došenović
Izdavač: Pošte Srpske a.d. Banjaluka
Stručna saradnja: Muzej Republike Srpske, muzejski savjetnik – etnolog Vladimir Đukanović