16.09.2016.
Među pticama, najugroženija grupa su ptice grabljivice. Sve četiri vrste orlova lešinara smo izgubili u Republici Srpskoj.
Popovo polje i planina Bjelasnica jedno je od posljednjih staništa i mjesta gniježđenja bjeloglavog supa u istočnoj Hercegovini. Na tom području posljednje jato viđeno je krajem 20. vijeka. Prema dostupnim podacima, posljednja kolonija bjeloglavog supa u Popovom polju iščezla je sa početkom ratnih dešavanja 1991. godine. Dio tog jata naselio se na Uvac, što je povećalo brojnost populacije u Srbiji.
Bjeloglavi sup je velika i uočljiva ptica grabljivica koja teži do 8,5 kg, dok raspon krila može da dostigne 2,8 m i prilagođena su jedrenju na vazdušnim strujama. Bjeloglavi sup se gnijezdi na stijenama, obrazujući manje ili veće grupe gnijezda (kolonije). Ženka nosi samo jedno jaje. Životni vijek u prirodi im je oko 20 godina. Za razliku od ostalih vrsta lešinara, hrani se isključivo uginulim životinjama, najčešće mekim tkivom uginulih preživara i na taj način obavlja sanitarnu ulogu u prirodi, sprečavajući širenje raznih bolesti. Nalazi se u Dodatku II CITES liste i predstavlja vrstu u nestajanju. EU Direktiva o pticama (Council of Europe, 1979 b) svrstava ga u Dodatak I ugroženih vrsta ptica u Evropi.
Svojim specifičnim letom plijeni pažnju posmatrača i budi inspiracije generacijama. Legendarna ptica je imala snažan uticaj u razvoju ljudskog društva i dio je kulture drevnih naroda i carstava tokom istorije civilizacije. Bjeloglavi sup je mitska ptica, dio je kolektivnog pamćenja srednjevjekovne Srbije i nalazimo ga na grbovima dinastija Mrnjavčevića, Nemanjića, Lazarevića i Crnojevića. Ova izuzetna vrsta skreće pažnju javnosti na potrebu očuvanja biodiverziteta i često se pominje kao atribut lokalnih zajednica za očuvanje prirode i razvoj turizma.
Autor: mr Božidar Došenović
Izdavač: Pošte Srpske a.d. Banjaluka
Stručna saradnja: Dejan Radošević, diplomirani ekolog, Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske