08.03.2011.
Marija Sklodovska Kiri se rodila 1867. godine u Varšavi, kao peto dijete u učiteljskoj porodici. Majka joj je bolovala od tuberkuloze i preminula je kada je Marija imala 12 godina. Otac joj je bio slobodnih shvatanja, dok je majka bila veoma revnosna katolkinja. Završivši gimnaziju 1883. godine, sa starijom sestrom Bronjislavom sklopila dogovor da će je finansijski pomagati tokom njenog studiranja medicine u Parizu, u zamjenu za to da sestra nju počne finansijski da pomaže, na isti način, za dvije godine. Zbog dogovora sa sestrom Marija se zapošljava kao guvernatka.
1891. godine Marija je u Parizu, na Sorboni upisala studije na odsjeku fizike i hemije, uz to je i radila. Godine 1893. godine je položila kao prva u generaciji. Zaposlila se i dalje studirala, položivši i matematiku 1894. godine. Te godine je upoznala i svog budućeg muža, Francuza Pjera Kiri.
U njena najveća dostignuća spadaju: rad na teoriji radioaktivnosti, tehnikama razdvajanja radioaktivnih izotopa kao i otkriće dva nova hemijska elementa - radona i polonijuma. Pod njenim ličnim nadzorom vršena su, prva u svijetu, ispitraživanja o mogućnosti izlječenja raka pomoću radioaktivnosti. Jedan je od osnivača nove grane hemije - radiohemije. Dvostruka je dobitnica Nobelove nagrade, prvi put 1903. godine, iz fizike, zajedno sa mužem i Anrijem Bekerelom za naučna dostignuća u ispitivanju radioaktivnosti, a drugi put 1911. godine iz hemije, za izdvajanje elementarnog radona. Do danas ostala je jedina žena koja je Nobelovu nagradu dobila dva puta.
Marija je umrla 1934. godine od aplastične anemije, koja je skoro sigurno posljedica izlaganja radijaciji, pošto štetni efekti jonizujućeg zračenja još nisu bili poznati. Marijina i Pjerova starija kćerka Irena je dobila Nobelovu nagradu za hemiju 1935. a mlađa kćerka Eva je napisala majčinu biografiju „Madam Kiri“.
Autor: Miodrag Nikolić.
Finalna grafička obrada: mr Božidar Došenović i Nebojša Đumić
Izdavač: Pošte Srpske a.d. Banja Luka